Шийдвэр гаргах, шийдэмгий бус байдлаас зайлсхийх аргууд

Өөрийн гоц авьяасаа нээж олох, амжилт гаргах, өөрийгөө дайчлах, “хачирхалтай, шинэ соргог, хүнд тустай” ямар нэг зүйл сэдэх талаараа тааруу бөгөөд бараг ингэх БОЛОМЖГҮЙ гэж тодорхойлогддог хүмүүсийн төрөлд ШИЙДЭМГИЙ БУС /зориггүй/ хүмүүс багтдаг.

Жек Харвардын Их Сургуулийг төгссөн, 25 өөр сертификаттай, боловсролтой, хөрөнгө мөнгөтэй, ухаалаг сэргэлэн, авьяас чадвартай хэдий ч шийдэмгий бус зан чанартай, үүнээсээ болоод нэг ч алхам урагш ахидаггүй… Хийж чадах, амжилтанд хүрэхийг бодсон, биелүүлэхийг хүссэн бүхнээ хий хоосон мөрөөдөөд амьдардаг. Учир нь Жек шийдэмгий бус тээнэгэлзсэн байдалдаа хүлэгдсэн тул энэхүү тээглүүрийг зүрх сэтгэл, оюун ухаанаасаа авч хаяхаас нааш юунд ч хүрч чадахгүй билээ. Дээрээс нь дарамтанд орж, сэтгэлийн зовиуртай болох тул өөртөө ч, гэр бүлдээ ч, эргэн тойрондоо ч хор хөнөөлтэй юм. Учир нь түүний зүрх сэтгэл, оюун ухаанаас нь гадагш илрэх ёстой энерги, эрч хүч дарагдсан байгаа…

Жек тайвшрахын тулд, тэрхүү эрч хүчийг гадагш гарган, зарцуулахын тулд шийдэмгий бус байдлаа засаж, идэвхтэй үйл ажиллагаанд оролцох шаардлагатай. Иймд ухаант ард маань “Хамгийн муу шийдвэр ч огт шийдвэргүй байснаас дээр” гэсэн биз ээ…
Шийдвэр гаргаж чаддаг нэн ялангуяа зөв шийдвэр гаргаж чаддаг хүн нь өргөн авьяас чадвартай мэдлэг боловсролтой Харвардыг төгссөн, гэвч шийдвэр гаргаж чаддаггүй хүнээс дээр юм.
Оюуны төлөвшлийн хамгийн тод чухал тэмдэг нь богино хугацаанд, тохирсон шийдвэр гаргах явдал юм… “Хурдыг ашиглах” эхний нөхцөл нь шийдвэр гаргах механизмаа хурдтай ажиллуулах юм. Өнөө үед амжилт нь хурдтай уялдаа холбоотой болжээ.

Хэрэв та шийдэмгий бус, аймхай бол дараах зүйлс таны амьдралд онцгой чухал юм:

Хэрхэн шийдвэр гаргах вэ?

o Өөрийгөө бүрэн дүүрэн захир. Ингэж чадахгүй бол та ямар ч ажлыг чанартай, өндөр түвшинд хийнэ гэдэг боломжгүй.
o Дотоод мэдрэмжээ тоомсорлохгүй орхиж болохгүй, учир нь сэтгэлд таараагүй ажлаа та дуусгаж чадахгүй. Түүний оронд оюун ухаан, санаа бодлоо зүрх сэтгэлдээ тунгаан шүүгээд түүнийхээ дагуу шийдвэр гаргах хамгийн сайн арга юм. Үүнийг илүү их анхаарна уу.

Та шийдвэр гаргадаг уу?
o Та өөрийн аж амьдрал, ахуйнхаа эзэн бол.
o Таны ойр дотны болон бусад хүмүүсийн таныг удирдан чиглүүлэх үгэнд бүрэн дүүрэн орох гэсний хэрэггүй. Тэдэнтэй зөвлөлд, уулз, ярилц, хэлэлц, харин та өөрөө шийдвэр гарга…
o Та бас бусдын өмнөөс шийдвэр бүү гарга. Аль ч тохиолдолд дараа нь төвөгтэй байдал үүснэ.
o Та мэдээлэл, баримт, зөвлөгөө цуглуулан бусдын тусламжтайгаар өөрөө шийдвэр гаргах хэрэгтэй.
o Энэ тохиолдолд шийдвэр тань буруу байсан ч та харамсахгүй. Харин та өөр хүний шийдвэрийг дагасан бол гомдолтой санагдан, удаан хугацааны турш хэвийн байдалдаа эргэн орж чадахгүй. Болгоомжтой байгаарай.

Шийдвэргүй байдлаас гарах гарц
o Өөртөө шинэ боломж нээн олох.
o Үр дүнтэй шийдвэр гаргахын тулд авч болох бүх аргыг тооцоолон, хамгийн зөв алхам хийхийг чармайх.
o Шийдвэр гаргах сэдэв дээрээ голлож анхаарлаа төвлөрүүлэх.
o Бодитой зорилго өмнөө тавих.
o Таны өөртөө итгэх итгэлийг тань дэмжих орчинд байх.
o Хэрээс хэтэрсэн зүйлийг хүсэхгүй байх.
o Шийдвэр гаргаж чадахгүй байгаа үед ухаанаасаа илүү зүрх сэтгэлээ чагнах.
o Дээд түвшиний чадварууд (хийсвэр сэтгэлгээ, оюун ухааны ажиллагаа, асуудлыг шийдвэрлэх) шийдвэр гаргах явцыг хөнгөвчилдөг. Рациональ чадавхтай байх. Ийм хүмүүс оюун ухаан, тооцооны ном, тоо баримт, судалгаа, мэдлэгтээ тулгуурлан шийдвэр гаргадаг.

Шийдвэргүй байх гол шалтгаанууд
o Одоо ч өнгөрсөн. Юу ч хийгээд нэмэргүй гэж бодох. (Алдагдлаа мэдэрсэн цагаас ашиг эхэлдэг).
o Хэт их улайрснаас хэрээс хэтэрсэн их зүйлийн хойноос хөөцөлдөх.
o Гүйцэгдэшгүй ба биелэгдэх мөрөөдөл хоёрын ялгааг гаргахгүй байх.
o Сэтгэлзүйн бэлтгэлгүй байх. Хүн сэтгэлзүйн тогтворгүй байдлаас үүдэн буруу шийдвэр гаргах, ухаан санаа нь саатах тохиолдол байдаг.
o Эцэг эх нь анзааралгүйгээр хүүхдээ боол мэт өсгөх. Ийм хүүхдүүд өөрийн гэсэн үзэлгүй, өөртөө итгэлгүй байдаг. Өөрсдөө шийдвэр гаргадаггүй, шинэ зүйл сэддэггүй. Эцэг эх нь хаана, хэзээ, юу хийхийг нь үргэлж заадаг тул хүүхэд заавар дагагч болдог. Журам тогтоосон, дэглэмийн үед хүмүүс бодож сэтгэхээ больж, оюун ухаан нь залхуу болдог. *Эцэг эхчүүдийн хийдэг нэг алдаа бол хүүхдээсээ асуулгүйгээр тэдний төлөө бүхнийг хийдэг. Үүнийг нь эсэргүүцсэн нэгэнд “Бид түүний төлөө бүхнээ зориулж байна, хамаг сайн сайхныг түүнд өгч байхад энэний байж байгааг нь хардаа” гэж хэлдэг.

Чухал зөвлөгөө
o Ажил хэргийг удаан хугацаагаар үр дүнтэй үргэлжлүүлэхэд нөлөөлдөг гол зүйл бол алсыг харсан арга шийдвэр юм. Та зөвхөн өнөөдрийг биш, мөн маргаашийн тухай тодорхойлох шаардлагатай. Судалгаа явуулж, стратеги боловсруулж, жор гаргасан ч энэ бүхэн хэрэгждэггүй. Үнэнийг та өөрөө тогтоох хэрэгтэй. Учир нь хүний хүрээлэн байгаа орчин, нөхцөл байдал түргэн өөрчлөгддөг. Ажлаа мэдэрч чадвартай хийдэг мэргэшсэн ажиллах хүчинтэй болох хэрэгтэй. Учир нь таны гаргасан шийдвэрийг гүйцэтгэх хүн бол таны ажиллах хүчин юм. Ийм учраас гол асуудал нь ажиллах хүчний чадвар байдаг. Өрсөлдөөний үндсэн зүйл нь технологи бус, ажиллах хүчний чадвар байдаг.
o Эрсдэлд, орох үгүйгээ сайн бодож ухаанаараа шийдэх хэрэгтэй. Гэвч энэ нь зуун хувь цорын ганц, гол ухагдахуун биш. Үнэндээ цуглуулсан тоо баримт ч хүнийг буруу шийдвэр гаргахад хүргэж болно. Жишээ нь McDonald’s компанийг худалдан авахаар шийдсэн алдартай бизнесмен Рай Кроч өмгөөлөгчидтэй уулзжээ. Тэд энэ шийдвэрийг буруу болохыг хэлсэн боловч тэрээр McDonald’s-ийг 2.7 сая доллараар худалдан авчээ. Аюултай алхам хийх эсэх талаар шийдвэр гаргахад оюун ухаан, бусдын зөвлөгөөнөөс гадна зөн билэг ч нөлөөлдгийг та ойлгосон байх. Мөн таны өөртөө итгэх итгэл тань үнэхээр бат байгаа эсэх нь чухал нь билээ.
o Таны гаргах шийдвэр буюу хийх өөрчлөлт таны удирдлаган доор ажиллагсдын ажилд шууд нөлөөлөх бол эхлээд тэдэнтэйгээ зөвлөлд.
o Шийдвэр гаргах нөхцөлөө тодорхойлох хэрэгтэй.
o Удаан шийдэж, хожимдож хөдөлсөн хүн амжилтанд хүрч чаддаггүйг мартаж болохгүй.
o Эхнээсээ төлөвлөгөөтэй байхын тулд авах арга хэмжээ бүхэнд шийдвэртэй холбоотой асуулт гаргах. Энэ нь “Хэн, хэзээ, хаана, ямар зорилгоор, хэрхэн, яаж хийх вэ?” гэсэн асуултанд хариулах юм.
o Зөв шийдэн, амьдралд хэрэгжүүлэхийн тулд зөв хүмүүсийг авч ажиллуул.
o Хэрэв та түргэн хугацаанд тохирсон шийдвэр гаргаж чадахгүй байгаа бол удирдах ажилтнаас лидерийн түвшинд хүрч чадаагүй байна гэсэн үг юм. Лидер хүн “Хэн юуг хэзээ шийдэх вэ?” гэдгийг мэддэг.
o Доод ажилтан хугацаа давчуу үед шийдвэр гаргахаа хойшлуулж байвал удирдах ажилтан эрх мэдлээ ашигладаг.
o Гаргасан шийдвэр бүхэн хамт олных учраас шийдвэрээ дагах үедээ хүн бүр өөрийн мэт хандах ёстой.
o Шийдвэрээ “зөв цагт” гаргах нь чухал. Хожимдох нь муу шийдвэрээс ч илүү ноцтой үр дүнд хүргэж болно.
o Гярхай удирдагч шийдвэр гаргахаасаа өмнө үр дүнг нь таамаглаж байдаг.
o Өөрийгөө хянаж, уур цухлаа барьж, хэлэх үгээ анхаар. Уурласан үедээ шийдвэр гаргаж, хэн нэгнийг шийтгэж болохгүй. Уур тань гарсан хойно зөв шийдвэр гаргана шүү дээ. Уургүй байж байж л сая зөв шийдвэр гаргах эхлэл тавигдана шүү.
o Өөртөө итгэлгүй байдлаа шийдвэртээ харуулж болохгүй. Таны гаргасан болон гаргаж байгаа шийдвэр бүхэн тань таныг амжилттай байгаа эсэхийг харуулдаг.
o Шийдвэр гаргах чадвартай хүн байхгүй хурал дэмий хоосон өнгөрдөг. Ухаалаг үр дүнд хүрээгүй, тухайн сэдвээ хангалттай ярилцаж амжаагүй байж шийдвэр гаргадаг хурал нь хамгийн муу болохыг бүү март.
o Та зөв шийдвэр гаргаж, хамтран ажиллагсаддаа нөлөөлж, зорилгоо удирдан чиглүүлэхийг хүсэж байгаа бол тэднийг сонсож сур.
o Гаргасан шийдвэрээ ямар замаар хэрэгжүүлэхээ илэн далангүй хэлэлц.
o Мөн хэт илэн далангүй байхын оронд товч тодорхой байхыг эрхэмлэ.
o Нэг зүйлийг хоёр удаа бүү давт. Анхнаасаа итгэлтэй байхын тулд сайн бодож боловсруул. Таны эхний шийдвэр тань дараа дараагийн шийдвэртэй зөрчилдөхгүй байх ёстой. Шийдэмгий бус удирдлагад хүмүүс хамгийн дургүй байдаг. Тэд таны шийдвэрийг үл тоомсорлоно.
o Та дараах асуултанд хариулаад үзээрэй. Миний гаргасан төлөвлөгөө амьдралд хэрэгжиж чадах уу? Аль эсвэл тодорхойгүй зорилт, хангалтгүй мэдлэг, хойшлуулсан шийдвэр, үргэлжлүүлэлгүй үлдээсэн ажил, хурал цуглаан, утсаар ярих, урилгагүй зочид, муу боловсруулсан бичиг баримт, олон ажлыг зэрэг эхлэх, хүнтэй харилцах чадваргүй байдал, хэт өөдрөг үзэл, гэнэтийн шийдвэр, хувийн сахилга бат муу зэргээс болж цаг хугацаанд баригдаж байна уу?
o Ямар нэг үйл явдал, хэн нэгний тухай цуурхалд итгэн шийдвэр гаргаж болохгүй.
o “Хий, эсвэл бүү хий.” Шийдэмгий бус байж болохгүй.”
o Амьдрахын тулд түргэн хөдөлж, шийдвэр гаргах хэрэгтэй. Эргэлзэн тээнэгэлзэж байгаа хүмүүс ямагт хоцордог. Та амьдралыг давж гарахгүй бол амьдрал таныг давах болно”
o Эцэг эх, сурган хүмүүжүүлэгч, эсвэл бусдын хэт их эрх мэдлээс болж шийдвэр бүү гарга, өөрөө бие даан шийдэхийг нь хориглосон хүүхэд залуучууд өөрийн гэсэн үзэл бодолгүй, бусдыг мөлжигч болж өсдөг. Харин залуу хүмүүсийг амьдралын хүнд хэцүүгийн дунд орхилгүй, тэдэнд үлгэр дуурайл болж, чиглүүлж өгөх хэрэгтэй.
o Аюулаас эмээн шийдвэр гаргахаа хойшлуулж болохгүй. Амжилтанд хүрэхэд хамгийн их саад болдог зүйлсийн нэг юм. Үдээс хойш гээд хойшлуулсан ажил маргааш, маргааш гэж хойшлуулсан ажил нэг сарын дараа, нэг сарын дараах ажил дараа жил хүртэл үлддэг.
o Шийдвэр гаргах үедээ та эрүүгээ үрж байвал идэвхтэй байж шийдвэр гаргахыг хүссэнийг тань илтгэдэг. Гараа ташаандаа авч, халаасандаа хийх нь дайрахад бэлэн эсвэл хэрүүл хийхэд бэлэн байгааг илтгэн харуулдаг. Энэ бол маргаан дэгдээж, хэрэлдэхэд бэлэн байгаа хүний байдал юм.
o Өнөөдөр, маргааш, 10 жил, 20 жил, 50 жилийн дараа хийх зүйлээ зөв шийд.
o Шийдвэр гаргахаасаа өмнө анхааран боловсруулж, дараа нь эмээлгүйгээр биелүүлэхэд амжилтанд хүрнэ. Шийдэмгий хүнийг алхаа гишгээ, нүүр царайны байдлаар нь таньж болдог.
o Төлөвлөгөөнд учирч болох саад бэрхшээл, аюулаас айлгүй, шийдвэр гаргаж, биелүүлдэг чадвартай болох хэрэгтэй.
o Хэрэв та шийдэмгий бол янз бүрийн үзэл санаа, нөхцөл байдлын дунд гуйвахгүй.
o Ямар нэг зорилгод хүрэхийн тулд шийдвэр гаргахад тухайн зорилго чухал байдаг.
o Сайтар бодож шийдвэр гаргасныхаа дараа өөр бусад боломжтой аргуудын талаар бодолгүй, зөвхөн гаргасан шийдвэрээ биелүүл. Учир нь тодорхой шийдвэр сайн зөвлөгч байдаг. Гаргасан шийдвэрээс үүдэн гарсан хүндрэлүүдийг гэнэтийн тохиолдол мэт ойлгож болохгүй. Хүмүүсийн ам дамжсан ярианаас шалтгаалж ямар нэг шийдвэр гаргахгүй байх хэрэгтэй. Эцсийн шийдвэрээ гарган хийнэ гэж бодсон бүх юмаа заавал хийгээрэй. Таны хийнэ гэж төлөвлөсөн юмыг өөр бусад танаас илүү хийж байсан ч зориг мохох хэрэггүй.

http://www.shineyortonts.mn